• Facebook
  • Dla lekarzy
  • O czym jest ten blog?
  • O mnie

Kategorie wpisów

  • Hospicjum domowe
  • Sprzęt w domu
  • Wyroby medyczne
  • Opiekun
  • Apteka w domu

Warte uwagi:

Przeczytaj

Refundacja wyrobów medycznych

 
Mistrz Polikarp
blog o medycynie paliatywnej i opiece domowej
  • Hospicjum domowe
  • Sprzęt w domu
  • Wyroby medyczne
  • Opiekun
  • Apteka w domu

Mistrz Polikarp

  • Hospicjum domowe
  • Sprzęt w domu
  • Wyroby medyczne
  • Opiekun
  • Apteka w domu

W kategorii: Apteka w domu, Sprawdź szybko

Bliski ma duszności? Sprawdzone metody, co zrobić.

1.4K - ilość wyświetleń 31 lipca 2018 5 komentarzy

Duszność u Chorych – blog mistrzpolikarp.pl

Duszność jest subiektywnym uczuciem Chorego – masz poczucie utrudnionego, ciężkiego oddychania, krótkiego oddechu, trudności w nabraniu/wypuszczeniu powietrza, potrzebę większej ilości powietrza. Jest jednym z symptomów najczęściej towarzyszących umieraniu (według danych towarzyszy od 40-80% umierających).

Nie jest jasne jak powstaje duszność. Prawidłowo częstotliwość i głębokość oddechu związane są z ilością dwutlenku węgla we krwi. Saturacja pokazuje nam, ile jest tlenu we krwi. U Chorych umierających jednak często te parametry są dobre, zaś sama duszność wynika z uszkodzenia (np. naciekiem nowotworu) receptorów znajdujących się w klatce piersiowej.

W całym domu gęsto od dymu tytoniowego unoszącego się w powietrzu. Znalezienie pokoju Pacjenta w tych warunkach nie jest łatwe. Przemierzam korytarz na parterze, klatkę schodową i pierwsze piętro. Dym gęstnieje. Już wiem, że powinienem był zostawić płaszcz i sweter w aucie, inaczej zapach tytoniu będzie towarzyszył mi aż do wieczora.

Pacjent pali od 15-tego roku życia. Ma lat około 65. Siedzi wsparty na rękach, pochylony do przodu, z trudem łapiąc powietrze. Kaszle, zanosząc się. Ma przekrwione od tego kaszlu oczy, skórę bladą jak marmur i równie chłodną, poza dłońmi. Dłonie od papierosów skręcanych w domu ma całkiem żółte. Jest wyniszczony – wychudła klatka piersiowa unosi się i opada z trudem, w szaleńczym tempie 30-40 razy na minutę.

Pomiar saturacji pokazuje 87%. Mało. To moja pierwsza wizyta u tego chorego. Jedna z trzech jakie zdążę odbyć zanim umrze. Co robić, gdy tak wiele jest do zrobienia, a tak mało możliwości?

Z tego artykułu dowiesz się:
  1. Czym jest duszność.
  2. Jak leczymy duszność gdy znamy przyczynę.
  3. Jak leczymy duszność objawowo.
  4. Jakie działania niemedyczne można podjąć, aby ulżyć w duszności.

Duszność jest subiektywna

Warto zaznaczyć subiektywny charakter duszności. Duszność zależy bowiem od stanu Chorego:

    • przytomność (nieprzytomny Pacjent nie będzie odczuwał duszności, nawet mimo niskiej saturacji);
    • pobudzenie emocjonalne (atak paniki może wywołać uczucie duszności nawet u w pełni zdrowej osoby, jednocześnie sama duszność wzmaga niepokój Chorego – zaklęty krąg napędza się i wzmacnia);
  • osobowość – każdy inaczej postrzega te same objawy.

Podkreślam – te elementy są bardzo ważne. Na odczuwanie duszności wpływ mogą mieć relacje rodzinne, samotność, niezrozumienie choroby. A więc stany emocjonalne. Jednocześnie dobra opieka  może całkowicie wyeliminować lub ograniczyć napady duszności.

Schemat postępowania

Prawidłowe postępowanie w napadach duszności zależy od tego, z jaką chorobą mamy do czynienia. Generalnie jednak:

Badanie i wywiad

–>

Leczenie przyczynowe

–>

Leczenie objawowe

Najważniejsze jest zidentyfikowanie przyczyn duszności.

Ważna jest dotychczasowa historia choroby, czas pojawienia się duszności i okoliczności im towarzyszące, czynniki zewnętrzne wyzwalające duszność.

Badanie fizykalne pomaga w ustaleniu tła duszności.

Badania laboratoryjne pomagają wykluczyć anemię.

Czasem przydatny bywa RTG klatki piersiowej.

Zależy od znalezionej przyczyny duszności. Jeśli da się odwrócić działanie takiej przyczyny – należy to zrobić.

Działanie może polegać na wyrównaniu anemii, leczeniu zapalenia, jeśli występuje; zmianie/zastosowaniu leków w chorobach przewlekłych.

Sprowadza się do ulżeniu Choremu w objawach duszności. Postępowanie obejmuje:

1. Podawanie leków rozkurczających oskrzela.

2. Podawanie sterydów.

3. Podawanie teofiliny.

4. Podawanie opioidów (krótkodziałajacych, często)

5. Podawanie leków uspokajających: benzodiazepin lub kanabinoidów.

6. Podawanie tlenu.

(omówiono poniżej)

Leczenie przyczynowe

Jeśli możliwe jest odnalezienie przyczyny duszności, którą możemy odwrócić – należy zastosować leczenie. Zestawienie najczęstszych odwracalnych lub częściowo odwracalnych przyczyn zebrałem w tabeli poniżej:

Przyczyna dusznościLeczenie
Skurcz oskrzeliLeki rozkurczowe (w tym wziewne) o działaniu na oskrzela

Sterydy

InfekcjaAntybiotykoterapia

Ewentualna sterydoterapia

Niewydolność krążeniaDiuretyki, nitraty, leki preciwarytmiczne jeśli wskazane
Zator płucnyLeczenie przeciwzakrzepowe
AnemiaŻelazo, przetoczenie krwi (KKCz)
Obturacja dróg oddechowychLeki rozkurczowe

Diuretyki (czasem!)

Sterydy

Nowotwór płucRadioterapia i chemioterapia (w tym paliatywne)
Płyn w opłucnejNakłucie i drenaż opłucnej, leczenie torakochirurgiczne
Nowotwór z zajęciem węzłów chłonnychDiuretyki (czasem!)

Sterydy

Leczenie objawowe

Nie zawsze możliwe jest znalezienie i wyleczenie przyczyny duszności. Tak zwykle bywa u Pacjentów w paliatywnym stadium choroby. Wtedy pozostaje działanie objawowe. Leczenie duszności polega w szczególności na:

      1. Podawaniu leków rozkurczających oskrzela – jest to przede wszystkim fenoterol/salbutamol (np. Ventolin w płynie do inhalacji) oraz bromek ipratropium (np. Atrovent). Preparatem zawierającym fenoterol i bromek ipratropium jednocześnie jest dość popularny Berodual. Leki stosujemy zwykle w objętościach od 1 do 4 ml (20 do 50 kropli) w zależności od nasilenia dolegliwości, najczęściej do 4x/dobę.
        Uwaga: w okresie ostrych infekcji (jesień i wiosna) oraz pylenia traw, drzew i zbóż preparaty wziewne w kroplach są trudniej dostępne. Zadbaj o stosowny zapas leków!
      1. Podawanie wziewne soli fizjologicznej 0,9% (NaCl) – najczęściej służy do rozcieńczenia leków rozkurczowych oraz nawilżania górnych dróg oddechowych, często przesuszonych w przebiegu choroby i zmniejszonego pragnienia. Należy podawać objętości po około 5 ml w nebulizacji.
      1. Wykorzystaniu sterydów – ograniczają obrzęk związany z nowotworem, ograniczają duszność poprzez wielokierunkowe działanie (mniejszy obrzęk, zmiejszenie nacieku nowotworowego, zmniejszenie zwężenia dróg oddechowych). Efekt działania sterydów pojawia się od 4 do 7 dni od ich zastosowania. Najczęściej podawany jest deksametazon w dawce od 4 do 8 mg, zwykle doustnie. Jeśli w ciągu tygodnia od jego zastosowania brak jest poprawy – raczej nie ma sensu stosować go dalej.
      1. Zastosowaniu teofiliny. Teofilina jest lekiem rozkurczający oskrzela. Należy zachować ostrożność przy jej stosowaniu w związku z licznymi efektami niepożądanymi (drażni błonę śluzową żołądka co powoduje nudności i wymioty; wywołuje biegunkę; może powodować niedociśnienie, bóle głowy, kołatanie serca; w przypadku przedawkowania: drgawki). Rozpoczyna się od małych dawek i stopniowo zwiększa (od 75-100 mg 1x/dobę do 300 mg 2x/dobę).

        Uwaga: teofilina jest wolniej metabolizowana u Chorych z niewydolnością wątroby (przerzuty!), serca i u osób starszych – należy stosować mniejsze dawki. U pacjentów palących działa krócej.

    1. Podawaniu morfiny (opioidów) – morfina służy nie tylko do leczenia bólu! Znacznie ogranicza nieprawidłowe pobudzenie oddychania (napęd oddechowy). Poprzez zwolnienie oddechu może on być bardziej wydajny, jednocześnie redukcji ulega uczucie duszności i pobudzenie z nim związane.

Badania naukowe potwierdzają skuteczność i bezpieczeństwo prawidłowo dawkowanej morfiny w duszności. Odpowiednio dawkowana (miareczkowana) nie zwalnia zanadto ilości oddechów, jednocześnie zmniejszając duszność.

Zalecane jest stosowanie morfiny krótko działającej zamiast preparatów o przedłużonym uwalnianiu (MST). Zwykle podaje się po 2,5 mg morfiny co 4 godziny. Można stosować podaż podskórną. Dawkowanie każdorazowo należy ustalać z lekarzem prowadzącym, zwłaszcza jeśli Pacjent stosuje w tym samym czasie morfinę lub inne opioidy z powodu bólu.

      1. Stosowaniu benzodiazepin, czyli leków uspokajających, nasennych i przeciwlękowych. Zwykle wybierany jest diazepam (Relanium). W ostrych dolegliwościach sprawdza się lorazepam (Lorafen), gdyż działa szybciej. Jak już kilka razy podkreśliłem – duszność jest subiektywnym odczuciem Chorego. Wywołuje panikę, a ta nasila jeszcze duszność. Aby przerwać to błędne koło należy podać lek o działaniu przeciwlękowym.
      1. Podawaniu tlenu – tlen pomaga pacjentom z hipoksją (mało tlenu we krwi, czyli niska saturacja). Ma także swoje miejsce w leczeniu Pacjentów bez hipoksji, działając chłodząco na drogi oddechowe. O stosowaniu tlenu w domu piszę w artykule: Koncentrator tlenu.
    1. I na koniec – kannabinoidy, czyli substancje psychoaktywne pochodzące z konopii. Wciąż trudno dostępne mimo zmian w prawie, wciąż obarczone licznymi zastrzeżeniami w zakresie ich jakości, faktycznej skuteczności i bezpieczeństwa działania. To utrudnia ich szersze stosowanie. Można jednak przypuszczać, że postępy w otrzymaniu selektywnych leków i lepszych ich preparatów pozwolą na pokonanie tych barier.

Wszystkie kannabinoidy prowadzą albo do zwiększenia wrażliwości ośrodka oddechowego na podwyższone wartości pCO2, albo mają niewielki wpływ depresyjny na ośrodek oddechowy. Początkowe obserwacje dotyczyły palenia marihuany, która oprócz działania na ośrodek oddechowy powodowała rozkurcz oskrzeli. Okazuje się jednakże, że długotrwałe palenie marihuany prowadziło do rozwoju przewlekłego zapalenia oskrzeli. Nabilon, syntetyczny analog THC, znajduje niekiedy zastosowanie u chorych z ciężką dusznością w przebiegu chorób terminalnych, np. w stwardnieniu bocznym zanikowym.

Za: Kannabinoidy w medycynie paliatywnej, Małgorzata Krajnik, Zbigniew Żylicz, Leki w medycynie paliatywnej, PMP, Termedia, 2003

Postępowanie niefarmakologiczne

Obok podawania leków wziewnie, doustnie, podskórnie i stosowania tlenu niezwykle istotne jest w duszności postępowanie nielekowe. Obejmuje ono następujące działania:

    • Wietrzenie pomieszczeń, schładzanie ich.
    • Masaż okolicy pleców Chorego w trakcie napadu duszności (relaksuje mięśnie klatki piersiowej i daje szanse na zwiększenie komfortu Chorego).
    • Prowadzenie ćwiczeń oddechowych, w tym z fizjoterapeutą.
    • Nauka ćwiczeń relaksacyjnych i bio-feedback.
  • Prawidłowa pozycja: pozycja siedząca powoduje zmiejszenie ucisku brzucha na przeponę oraz powoduje rozprężenie płuc; wysokie leżenie bywa pomocne w odkaszliwaniu wydzieliny z dróg oddechowych; siedzenie w pochyleniu do przodu ze wsparciem na rękach wspomaga pracę przepony.

Warto przeczytać:

  • Artykuł poświecony koncentratorom tlenu (kliknij aby przeczytać).

Czy ten artykuł był dla Ciebie przydatny?
Jeśli tak, więcej informacji o nowych treściach na stronie bloga możesz dostać bezpośrednio na swój adres e-mail. Zachęcam do subskrypcji newslettera.

Skomentuj!

Zapraszam do dyskusji, pozostawiania komentarzy i pytań. Kontakt ze mną możliwy jest na facebooku, a także poprzez formularz kontaktowy lub adres mailowy.

Related

ciężkidusznośćlekioddechoddychanie
Podziel się:

5

Warto przeczytać także:

Przeczytaj

Świąd – błahostka czy najgorsza katorga?

Przeczytaj

Jak rozpoznać umieranie?

Przeczytaj

Czkawka. Jak się jej pozbyć?

Przeczytaj

Sumaryczna dawka opioidu na recepcie elektronicznej – słownie czy liczbą?

Przeczytaj

Antybiotyki i umieranie

Przeczytaj

Wkłucie podskórne – co to jest?!

Przeczytaj

Czego się spodziewać – nowotwór płuc

Przeczytaj

Leki: podawanie w domu część 1

5 komentarzy

  1. Czego się spodziewać - nowotwór płuc | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] Duszności i radzeniu sobie z nią poświęcony jest osobny artykuł. Kliknij tutaj aby go przeczytać. […]

    Reply
  2. Koncentrator tlenu: prosto o tym jak działa. | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] pełny artykuł na temat duszności) jest subiektywnym uczuciem Chorego – poczuciem utrudnionego, […]

    Reply
  3. Kroplówka? Tylko nie to! Sprawdź czemu nie podawać! | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] Duszność – czym jest i jak sobie z nią radzić (przejdź do artykułu). […]

    Reply
  4. Leki: podawanie w domu część 1 | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] tekście: Duszność znajdziesz informacje jak sobie z nią […]

    Reply
  5. Wypisany, by umrzeć w domu | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] o duszności, […]

    Reply

Leave a Reply Cancel reply

Poprzedni wpis

Kroplówka? Tylko nie to!…

W kategorii: Apteka w domu

Kroplówka? Tylko nie to! Sprawdź czemu nie podawać!

Przeczytaj

Kolejny wpis

Kto do hospicjum?

W kategorii: Hospicjum domowe

Kto do hospicjum?

Przeczytaj

Wyszukiwarka

Wyszukiwarka wyrobów medycznych

Przysługuje Ci zaopatrzenie w wyroby medyczne – pieluchomajtki, materac przeciwodleżynowy, balkonik i wiele innych. Sprawdź, kto i co może zapisać Tobie lub Twoim Bliskim. Specjalnie dla Ciebie przygotowałem wyszukiwarkę! 

Wyszukaj

Zapraszam do newsletter’a

Zostaw swój adres e-mail, otrzymasz ode mnie poradnik „Wypis ze szpitala. Co robić gdy Bliski wraca do domu.” 

Pobierz poradnik

Witaj na blogu!

Czy nadal, jak w średniowieczu, boimy się zagadki śmierci i chcemy ją zrozumieć? O co dziś pytałby Mistrz Polikarp napotkaną śmierć? Czy by ją w ogóle chciał spotkać? 

Prowadzę ten blog dla Ciebie, niezależnie od tego czy jesteś Pacjentem, czy Opiekunem Chorego.  Chcę ułatwić i usprawnić funkcjonowanie Chorego w domu w czasie choroby przewlekłej i w leczeniu paliatywnym. Dlatego dzielę się tutaj swoją wiedzą i doświadczeniem.

Partner cyklu „Mity opieki hospicyjnej”

Warsaw Press

Najnowsze wpisy

  • Majaczenie u Pacjentów z chorobą nowotworową
  • Szczepienia ochronne u Pacjentów z rozpoznaną chorobą nowotworową – cz.II
  • Szczepienia ochronne u Pacjentów z rozpoznaną chorobą nowotworową
  • Szczepienia przeciw COVID w grupie 1b
  • Port naczyniowy

Śledź bloga

Newsletter


Jeśli chcesz pozostać w kontakcie i otrzymywać wiadomości o nowych artykułach zapraszam do pozostawienia e-maila. Twój adres e-mail wykorzystam tylko do wysyłania informacji związanych z działalnością bloga o medycynie paliatywnej i opiece w stanach terminalnych.

RSS

  • RSS - Posts

„Śmierć do niego przemowiła:

– Czemu się tako barzo lękasz?

Wrzekomoś zdrow, a [w]żdy stękasz!

Pan Bog tę rzecz tako nosił,

Iżeś go o to barzo prosił,

Abych ci się ukazała,

Wszytkę swą moc wzjawiła;

Otoż ci przed tobą stoję,

Oglądaj postawę moje (…)”

 

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, autor niepewny, XV w n.e.

Twoje wsparcie ma znaczenie!

> 5000 czytelników

Najpopularniejszy wpis

Kto może trafić do hospicjum domowego? Dla kogo jest to najlepsza forma opieki i leczenia w terminalnej fazie choroby? Co powinno zawierać skierowanie do opieki hospicyjnej. Tego wszystkiego dowiesz się z artykułu.

Przeczytaj

Pomóż hospicjum w Krakowie

Nota prawna

Wszystkie materiały w serwisie mistrzpolikarp.pl zostały przygotowane przeze mnie lub inny personel medyczny, rzetelnie i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Mają one charakter edukacyjny i informacyjnych. Nie zastąpią one jednak konsultacji lekarskiej, pielęgniarskiej czy fizjoterapeutycznej, do których zawsze zachęcam.

Na blogu nigdy nie prezentuję bezpośrednio historii prawdziwych Chorych w sposób, który umożliwiałby Ich identyfikacje. Opisywane przeze mnie przykłady są zwykle połączeniem kilku historii różnych Chorych z różnych miejsc, gdzie pracuję i z długiego czasu.

Kategorie wpisów

  • Apteka w domu
  • Sprzęt w domu
  • Ze starością po imieniu
  • Case study
  • Varia
  • Hospicjum domowe
  • Dla lekarzy

Omówienie stanu zdrowia

Poradnik dla Pacjentów i lekarzy
Pobierz
  • Poradnik Wypis ze szpitala
  • Wyszukiwarka wyrobów medycznych
  • O czym jest ten blog?
  • Polityka prywatności
  • Newsletter
  • Kontakt

MistrzPolikarp.pl - Blog o medycynie paliatywnej i opiece domowej
Wszystkie prawa zastrzeżone | 2018-2020
Zdjęcia własne oraz Elements Evanto

Na tej stronie używam ciasteczek aby dostosować ją lepiej do Twoich potrzeb.Zgoda Odrzuć Dowiedź się więcej
Polityka prywatności

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Always Enabled

Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

Non-necessary

Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.

SAVE & ACCEPT