Pacjenci najczęściej upadają w domu. Ryzyko to rośnie wraz z wiekiem. U osób  powyżej 75 roku życia ryzyko upadków jest znacznie większe, niż u ich młodszych koleżanek i kolegów. Paradoksalnie większość z nich zdarza się w ciągu dnia, podczas normalnego funkcjonowania.

Tylko 20 % takich zdarzeń dzieje się nocą. Jednym z istotnych elementów, wpływających na ryzyko upadków są stosowane leki. Jak przeciwdziałać upadkom? Na co zwracać uwagę? O tym słów kilka w niniejszym tekście. 

Leki przeciw nadciśnieniu

Jedną z podstawowych dolegliwości, leczonych u Pacjentów w starszym wieku jest nadciśnienie tętnicze. Oczywiście ja, będąc lekarzem i włączając leki przeciwnadciśnieniowe swoim Pacjentom, znacząco redukuję  u nich ryzyko zdarzeń kardiologicznych, np. zawału serca czy udaru. Nie sposób jednak nie wspomnieć, że jednocześnie zwiększam ryzyko wystąpienia upadków. Należy bowiem podkreślić, że leki nadciśnieniowe, zwłaszcza przy gwałtownych zmianach pozycji ciała, mogą doprowadzić do tzw. ortostatycznego spadku ciśnienia tętniczego. Najczęściej objawia się to w ten sposób, że Pacjent zażywający leki ma prawidłowe ciśnienie, np.  130/75. Jednak podnosząc się gwałtownie z pozycji leżącej lub siedzącej, np. próbując szybko wstać do toalety, jego ciśnienie gwałtownie spada. W efekcie, po przejściu kilku kroków Chory natychmiast upada. 

Leki zwiększające ryzyko upadków

Poza lekami przeciwnadciśnieniowymi, jedną z istotnych grup leków, które wpływają na upadki osób w starszym wieku, czy leczonych przewlekle są: 

• leki psychotropowe;
• leki przeciwdepresyjne i uspokajające;
• leki nasenne;
• leki przeciwarytmiczne;
• Digoksyna;
• diuretyki;
• leki przeciwpadaczkowe;
• leki antycholinergiczne;
• kofeina;
• opioidowe leki przeciwbólowe; 
• Tramadol – bardzo popularny w Polsce i często przepisywany przez lekarzy rodzinnych.

W jaki sposób przeciwdziałać upadkom?

Przede wszystkim powinniśmy nauczyć naszych Bliskich właściwego postępowania w celu prewencji upadków. Obejmuje to, m.in. wspomnianą przeze mnie już wcześniej prewencję upadków w przypadku stosowania leków przeciwnadciśnieniowych. Trzeba więc Pacjenta, swojego Bliskiego,  członka rodziny czy też samych siebie – jeśli teraz to czytacie i jesteście w podobnej sytuacji, nauczyć powolnego wstawania do pozycji pionowej, zwłaszcza jeśli wcześniej leżał lub odpoczywał. Trzeba pamiętać, że nawet wtedy, gdy nas nagli do toalety, dzwonek do drzwi  czy telefon głośno dzwoni, nie zrywajmy się od razu na nogi. Najpierw usiądźmy, spokojnie policzmy do 10, a dopiero później powoli wstańmy. Zanim ruszymy do przodu postójmy chwilę, aby mieć pewność, że nie upadniemy po przejściu jednego, czy dwóch kroków. 

Można zrobić też zdecydowanie więcej. Bardzo dużo na temat prewencji upadków pisałem w jednym z poprzednich artykułów – https://lekarzrodzinny.blog/cichy-zabojca-osteoporoza/.  Zachęcam Was do przeczytania tego tekstu.