• Facebook
  • Dla lekarzy
  • O czym jest ten blog?
  • O mnie

Kategorie wpisów

  • Hospicjum domowe
  • Sprzęt w domu
  • Wyroby medyczne
  • Opiekun
  • Apteka w domu

Warte uwagi:

Przeczytaj

Refundacja wyrobów medycznych

 
Mistrz Polikarp
blog o medycynie paliatywnej i opiece domowej
  • Hospicjum domowe
  • Sprzęt w domu
  • Wyroby medyczne
  • Opiekun
  • Apteka w domu

Mistrz Polikarp

  • Hospicjum domowe
  • Sprzęt w domu
  • Wyroby medyczne
  • Opiekun
  • Apteka w domu

W kategorii: Apteka w domu, Sprawdź szybko

Kroplówka? Tylko nie to! Sprawdź czemu nie podawać!

3.4K - ilość wyświetleń 31 lipca 2018 12 komentarzy

Płyny w kroplówce – blog mistrzpolikarp.pl

Kroplówka w terminalnym stadium choroby oraz w zaostrzeniach chorób przewlekłych niesie ulgę Chorym, poprawia Ich stan i ułatwia opiekę nad Pacjentem w domu, a więc płyny trzeba podawać… Tak? Nie? Zapraszam do lektury.

Mój Tata nie pije wystarczająco dużo! – słyszę często podczas wizyt domowych. Zaledwie dwie szklanki herbaty przez cały dzień! – wybrzmiewa skarga od stroskanych Bliskich. Może podalibyśmy mu kroplówkę…? – słychać nadzieję.

  1. Co to jest pragnienie i jak się zmienia w ciagu życia.
  2. Czy należy „wmuszać” płyny w Chorego terminalnie?
  3. Jak poprawiamy komfort nie podając płynów.
  4. Jak podawać płyny (jakie, kiedy, w jakiej ilości).

Jak postrzegamy pragnienie?

Jemy i pijemy by żyć. Gdy jako dzieci wcinamy młode ziemniaki, jajko i kefir chętnie i ze smakiem, wszyscy wokół nas są zadowoleni. Przekonani, że rozwijamy się prawidłowo. Brak apetytu jest często pierwszym niepokojącym objawem, sygnałem alarmowym: „Uwaga! Coś się dzieje!” Nasze potrzeby energetyczne zmieniają się, również potrzebna ilość płynów ulega modyfikacji. Gdy uprawiamy sport, w upale, przy ciężkiej pracy – koniecznie musimy pić więcej.

Starzenie się powoduje najczęściej zmniejszenie pragnienia. Po części jest to naturalny proces. Często jest to jednak decyzja samej starszej osoby. Wynika z obawy przez moczeniem się, mimowolnym oddawaniem moczu, parciem i uczuciem zalegania. Zdarza się to niezwykle często. U kobiet ma to związek z budową anatomiczną cewki moczowej (jest krótka) oraz porodami. U mężczyzn – z przerostem prostaty. Na dodatek nakładają się na to efekty działania leków, głównie diuretycznych (Furosemid, Toramide, Diuver, Diured, Spironol i inne). Leki te zwiększają ilość oddawanego moczu, w efekcie i parcie jest większe.

Stan odwodnienia nasila się z powodu stylu życia oraz zaburzeń i chorób tego okresu, jak: demencja, choroba Alzheimera, cukrzyca, choroby przebiegające z podwyższeniem temperatury i długotrwałym unieruchomieniem.

Sytuacja komplikuje się jednak najbardziej w terminalnym stadium chorób. Trudno jest jednoznacznie powiedzieć czy Pacjent nie chce czy nie może pić. A może nie powinien? Rodzina jest zagubiona – jak pisałem na początku: wszyscy jednoznacznie utożsamiamy apetyt i pragnienie z dobrostanem.

Dzienne zapotrzebowanie na płyny u dorosłego ważącego 75 kg wynosi około 2500 ml. Natomiast u chorych w stanie terminalnym często dochodzi do krytycznej utraty masy ciała w wyniku kacheksji   nowotworowej (wyniszczenia). Zmniejsza się też zapotrzebowanie na płyny, nawet do 1/3. Przy spadku wagi o 30 kg dobowe zapotrzebowanie na płyny zmniejsza się do mniej niż 1000 ml.

Podawać czy nie podawać?

Niestety niewiele jest badań naukowych pozwalających dać odpowiedź na to pytanie. Brak jest danych, które jednoznacznie wspierałyby tezę, że podawanie płynów (doustne, w kroplówkach) lub jego zaniechanie poprawia jakość życia, przedłuża je lub choćby poprawia komfort Pacjentów.

Zaledwie połowa Chorych ma faktyczne kliniczne (biochemiczne) objawy odwodnienia w ostatnich 48 godzinach życia. Najczęściej jest to odwodnienie słabego nasilenia. Brak dowodów, że podawanie płynów poprawia stan śluzówek (wyschnięte usta, język), suchość skóry.

Tymczasem znajdują się badania potwierdzające, iż podawanie zbyt dużych ilości płynów (w tym we wlewie) w ostatnich dniach życia:

  • zwiększa ryzyko duszności (płyn w opłucnej/płucach),
  • zwiększa obrzęki, w tym kończyn oraz ilość płynu w jamie brzusznej (wodobrzusze),
  • zwiększa częstotliwość i nasilenie wymiotów,
  • zwiększa ciśnienie tętnicze krwi (co nie jest potrzebne ani wskazane),
  • zwiększa ryzyko kaszlu,
  • zwiększa ciśnienie śródczaszkowe (uwaga na Chorych z nowotworami mózgu).

Jakie są plusy ZANIECHANIA nawadniania?

Najtrudniej jest zawsze zaakceptować postęp i nieodwracalność choroby. Łatwiej, gdy jest czas aby z Pacjentem i Jego Rodziną popracować – gdy lekarz czy pielęgniarka zdobyli zaufanie Chorego. Istotna staje się wtedy godna, spokojna, bezbólowa śmierci we własnym domu. Oznacza to między innymi zaniechanie czynności uporczywych, takich które nie poprawiają jakości funkcjonowania Chorego, a tylko przysparzają mu cierpienia.

Zaniechanie podawania lub ograniczenie ilości przyjmowanych płynów (w tym doustnie i we wlewach):

  • zmniejsza ból,
  • redukuje ryzyko obrzęków,
  • zmniejsza zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych, tym samym zmniejsza duszność (patrz: duszność),
  • zmniejsza ryzyko wymiotów,
  • ułatwia pielęgnacje Chorego (mniej moczu, który pozostawiony w pieluchomajtkach drażni skórę).

Postępujące odwodnienie zazwyczaj ułatwia umieranie. Odwodnienie prowadzi do zmniejszenia sekrecji w drogach oddechowych, co powoduje mniejsze zaleganie wydzieliny, której chory nie może odkrztusić. Zmniejsza to natężenie kaszlu i redukuje ryzyko zachłyśnięcia.
Zmniejszona sekrecja w przewodzie pokarmowym redukuje wymioty, a zmniejszenie obrzęku guza wskutek odwodnienia może zmniejszyć ból związany z podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym.

Za:Postępowanie lekarza rodzinnego wobec chorych na raka w ostatnich dniach życia, Krzysztof Buczkowski, Małgorzata Krajnik, Polska Medycyna Paliatywna 2003, 2, 4, 241–250


Zwrócę tu uwagę na dwie sytuacje Chorych, u których byłbym najbardziej ostrożny z podawaniem płynów.

Choroba PacjentaMożliwe powikłania podawania płynów
Chory z nowotworem wątroby lub przerzutami do wątroby z małą ilością białek we krwi (hipoalbuminemia)Duże ryzyko, że podane w nadmiarze płynu zamienią się w obrzęk: w tym brzucha, kończyn. W efekcie nasilą objawy Chorego: ból, duszność.
Chory z nowotworem płuc/oskrzeli lub przerzutami do płucNadmiar płynów przy jednocześnie niedrożnych drogach oddechowych zwiększy zastój płynu i nasili kaszel oraz uczucie duszności.

Nawadnianie, szczególnie w ostatnich dniach życia, nosić więc może znamiona terapii uporczywej. Zamiast nieść ulgę Choremu, przynosi mu cierpienie. Sztuczne podawanie płynów (dożylne, podskórne) musi być więc ograniczone do ścisłych wskazań, musi opierać się na decyzji medycznej i być uzgodnione z Chorym lub Jego Rodziną po omówieniu wszystkich istotnych aspektów takiego leczenia.


Do czego płyny w kroplówce nadają się dobrze?

  1. Płyn przynosi poprawę i ulgę w dolegliwościach u Pacjentów z hiperkalcemią (za dużo wapnia we krwi, taki stan zdarza się czasem w przebiegu chorób, w tym nowotworowych).
  2. Jest wskazany u Pacjentów z wymiotami oraz znaczną biegunką.
  3. Umożliwia powolne podawanie leków we wlewie – np. przeciwbólowych (morfina), przez co zapewnia ich równy dostęp dla organizmu Chorego przez całą dobą. Warto jednak sprawdzić, czy wykorzystanie pompy nie byłoby w takiej sytuacji bardziej wskazane.

Jak podawać płyny?

Najważniejsze jest zawsze podawanie płynów doustnie, według wyrażanych przez Chorego potrzeb. Dajemy tyle płynów, ile Pacjent sobie życzy.

Jeśli stwierdzono wskazania do podawania płynów sztucznie (we wlewie):

Zdecydowanie lepsze jest podawanie płynów podskórnie (s.c.; hypodermoclisis) a nie dożylnie (i.v.).
  • Jest to prostsze technicznie (nie trzeba wielokrotnie próbować „wkłuć” się do żyły, co bywa bardzo trudne w stanach terminalnych nawet dla bardzo doświadczonego personelu)
  • Jest to bezpieczniejsze w obsłudze, także dla Rodziny Chorego – umożliwia samodzielne podawanie leków, odpinanie płynów na prośbę Pacjenta.
  • Płyn podawany jest wolniej co wynika z samego sposobu podania.
  • Nie powoduje zakrzepicy żylnej i zapalenia żył.
  • Nie wywołuje sepsy.
  • Zmniejsza możliwość przewodnienia i obrzęku płuc .
Rozsądne jest podawanie płynów powoli (jednak butelka płynu o objętości 500 ml w okresie 6-8 godzin).
  • Płyn ma nawodnić Chorego, uzupełnić niedobór płynów – powinien to zrobić na jak najdłuższy czas. Aby to osiągnąć musi pozostawać w ciele Chorego długo. Ma dostać się do układu krążenia i w nim się znajdować, nie uciekać: przez nerki przy oddawaniu moczu ani nie chować się w postaci obrzęków.

Na co uważać podając płyny podskórnie?

  • Podawanie płynów podskórnie nie jest wskazane w sytuacjach poważnego odwodnienia.
  • Ograniczona jest ilość płynów, które w ten sposób można podać.
  • Możliwa jest reakcja miejscowa, np. obrzęk.

Co i jak podajemy?

0,9% NaCl (sól fizjologiczna)
PWE (płyn wieloelektrolitowy)
5% glukoza
Sól fizjologiczna 0,9% (NaCl), Glukoza 5% oraz płyn wieloelektrolitowy (PWE).

Podajemy najlepiej w powolnym wlewie podskórnym, można podawać objętości do 3000 ml/dobę, przy czym w medycynie paliatywnej w warunkach domowych podajemy zwykle 500-1000 ml płynów/dobę.

Zachęcam do pozostawienia swojego maila – otrzymasz ode mnie informacje na temat nowych przydatnych artykułów, które pomogą Ci w codziennej opiece nad Chorym.

Warto przeczytać:

  • Mit kroplówki nawadniajacej (artykuł na stronie Fundacji Onkologicznej).
  • Duszność – czym jest i jak sobie z nią radzić (przejdź do artykułu).
  • Wlewy podskórne – o technicznych aspektach ich podawania (przejdź do artykułu).

Related

dożylnekroplówkanie chce pićodwodnieniepodawanie lekówpodskórnepragnieniepłynysłabewlewwlewy
Podziel się:

12

Warto przeczytać także:

Przeczytaj

Wymioty u Chorych! Co robić w domu?

Przeczytaj

Wkłucie podskórne – co to jest?!

12 komentarzy

  1. Biegunka | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] duże ilości płynów oraz elektrolity – zobacz artykuł o nawadnianiu. Komentuj, […]

    Reply
  2. Wymioty u Chorych! Co robić w domu? | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] wszystkie za i przeciw zastosowania płynów w postaci innej niż doustnie (zobacz osobny artykuł na temat podawania płynów w kroplówce). Akurat jeśli chodzi o wymioty są ważne wskazania, aby podać płyn […]

    Reply
  3. Wkłucie podskórne - co to jest?! | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] Gdy Chory nie pije – czemu NIE podawać kroplówki? – przeczytaj wpis na blogu. […]

    Reply
  4. Sonda do żołądka. Trauma czy wybawienie? | Mistrz Polikarp
    •
    2 lata ago

    […] Kroplówka? Tylko nie to! Sprawdź czemu nie podawać! […]

    Reply
  5. Xaplika
    •
    1 rok ago

    W jaki sposób jest obliczone zapotrzebowanie na płyny?
    Zastanawiam sie tez nad płynem Ringera, który anestezjolodzy uznają za najbliższy naszej surowicy, mozna by go podać podskórnie?

    Reply
    1. Alek Biesiada
      •
      1 rok ago

      Płyn Ringera można podawać. W swojej praktyce podaje 0,9%NaCl, 5% glukozę i PWE.
      Polecam przeglądowy artykuł: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0148607116676593
      oraz
      https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0148607116676593

      Co do obliczania zapotrzebowania to jest to bardzo trudna kwestia. Osobiście nie znalazłem w literaturze jasnego sposobu na to wyliczenie, można oczywiście stosować wzory na zapotrzebowanie na płyny stosowane w internie. Stwarza to jednak ogromne trudności interpretacyjne, bo trzeba wziąć pod uwagę stan Chorego, występujące obrzęki przekładające się na wagę, etc. Temat jest bardzo złożony, spróbuje przygotować materiał na ten temat do końca tego roku.

      Reply
  6. Karol
    •
    8 miesięcy ago

    Witam. Moja mama choruje na nowotwór raka płuc z przerzutami do kości jest już 5 dzień w agonii śpi lekarze i pielęgniarki nie podają jej nawodnienia tłumacząc że to nie pomoże. Moim zdaniem zdrowy człowiek nie przeżyje bez wody 7 dni czy to normalne ją głodzić? Jak już wywalczylem podania kroplówki to mi odradzają i dali morfinę przez motylek. Proszę może wy mi to wyjasnicie mam już mało czasu,.Dziękuję

    Reply
    1. Alek Biesiada
      •
      8 miesięcy ago

      Dzień dobry! Bardzo mi przykro z powodu choroby Mamy. Nie doradzę bezpośrednio, bo nie znam Jej stanu, ale tak jak pisałem w artykule: często podawanie płynów może być znacznym obciążeniem dla Chorego, zwłaszcza w agonii. Zamiar „nawodnić” Mamę może się okazać, że podany płyn nasili duszność, obrzęki. Zwiększy ból.

      Naturalne procesy u umierającego Pacjenta są trudne do zatrzymania, często niemożliwe. I często próba zatrzymywania umierania zamiast pomóc, tylko zwiększa cierpienie. Proszę mieć to na względzie myśląc o swojej Mamie.

      Pozostaję myślami z Panem.

      Reply
  7. Ralfi
    •
    6 miesięcy ago

    Dzień dobry. Mam nietypowe pytanie bo nie dotyczy ludzi tyko zwierzaka a konkretnie kotka. Otóż kot miał podaną kroplówkę dożylnie u weterynarza w ilości 200ml w czasie 10 minut. Kot ważył 3,5kg. Przyjmuje się że na kilogram masy ciała kot ma 90ml krwi. Czyli mój kot ma 315ml krwi. Czyli mniej więcej otrzymał 70% pojemności układu krwionośnego. Wydaje mi się że musiało dojść do ogromnego wzrostu ciśnienia tętniczego. Kot podczas wlewu w pewnym momencie zaczął cały drżeć tak jak by zrobiło mu się bardzo zimno. Kroplówka nie została podgrzana. Kot po przyjściu do domu był bardzo pobudzony i co chwilę sikał.Od tamtej pory przestał całkowicie pić. Od miesiąca nie wypił ani kropli wody, tylko udaje go się zachęcić do wypicia dziennie około 50ml mleka bez laktozy.Przed tym zabiegiem podania kroplówki kot normalnie pił wodę po kilka razy dziennie. Kroplówka była podana w celu wzmocnienia organizmu bo kot był osłabiony nie wiadomo z jakiego powodu. Weterynarz powiedziała że to taka bomba witaminowa. Moje pytanie brzmi czy przy tak szybkim wlewie takiej ilości płynu mogło dojść do jakiś uszkodzeń w organizmie kota? Np. uszkodzenia nerek. Albo w jakiś sposób do rozregulowania mechanizmu odpowiedzialnego za odczuwanie pragnienia przez zwierzę? Kotek przed kroplówką miał zrobione badanie krwi które wyszło w normie i pokazało że nerki oraz wątroba są zdrowe. Przepraszam że piszę o zwierzątku, ale znalazłem tutaj artykuł o podawaniu kroplówek. A poza tym to i my ludzie i koty mamy podobne narządu. Nerki, wątrobę, mózg, układ krwionośny. Oczywiście różnią się te narządy kształtem i rozmiarami ale funkcję i zasady działania mają podobne. Obliczyłem że to jest tak jak by podać przeciętnemu człowiekowi płyn dożylnie w ilości 3 litrów w czasie 10 minut. Jak człowiek by to zniósł? Pozdrawiam

    Reply
    1. Alek Biesiada
      •
      6 miesięcy ago

      Dzień dobry! Nie jestem weterynarzem, nie umiem odpowiedzialnie udzielić odpowiedzi. Polecam blok koleżanki lekarza weterynarii – sądzę, że będzie w stanie udzielić porady:

      https://weterynarztezczlowiek.pl

      Reply
  8. Ralfi
    •
    6 miesięcy ago

    Dziękuję za podanie adresu do bloga. Napisałem e-mail do Pani weterynarz jednak nie otrzymałem żadnej odpowiedzi.

    Reply
    1. Alek Biesiada
      •
      6 miesięcy ago

      Rozumiem, może to przez seniorzy urlopowy. Niestety nie jestem w stanie bardziej pomóc.

      Reply

Leave a Reply Cancel reply

Kolejny wpis

Bliski ma duszności? Sprawdzone metody,…

W kategorii: Apteka w domu

Bliski ma duszności? Sprawdzone metody, co zrobić.

Przeczytaj

Wyszukiwarka

Wyszukiwarka wyrobów medycznych

Przysługuje Ci zaopatrzenie w wyroby medyczne – pieluchomajtki, materac przeciwodleżynowy, balkonik i wiele innych. Sprawdź, kto i co może zapisać Tobie lub Twoim Bliskim. Specjalnie dla Ciebie przygotowałem wyszukiwarkę! 

Wyszukaj

Zapraszam do newsletter’a

Zostaw swój adres e-mail, otrzymasz ode mnie poradnik „Wypis ze szpitala. Co robić gdy Bliski wraca do domu.” 

Pobierz poradnik

Witaj na blogu!

Czy nadal, jak w średniowieczu, boimy się zagadki śmierci i chcemy ją zrozumieć? O co dziś pytałby Mistrz Polikarp napotkaną śmierć? Czy by ją w ogóle chciał spotkać? 

Prowadzę ten blog dla Ciebie, niezależnie od tego czy jesteś Pacjentem, czy Opiekunem Chorego.  Chcę ułatwić i usprawnić funkcjonowanie Chorego w domu w czasie choroby przewlekłej i w leczeniu paliatywnym. Dlatego dzielę się tutaj swoją wiedzą i doświadczeniem.

Partner cyklu „Mity opieki hospicyjnej”

Warsaw Press

Najnowsze wpisy

  • Terapia uporczywa
  • Podsumowań nadszedł czas…
  • Domowa terapia tlenem a Covid
  • Opieka instytucjonalna, Covid i święta
  • Zmęczenie

Śledź bloga

Newsletter


Jeśli chcesz pozostać w kontakcie i otrzymywać wiadomości o nowych artykułach zapraszam do pozostawienia e-maila. Twój adres e-mail wykorzystam tylko do wysyłania informacji związanych z działalnością bloga o medycynie paliatywnej i opiece w stanach terminalnych.

RSS

  • RSS - Posts

„Śmierć do niego przemowiła:

– Czemu się tako barzo lękasz?

Wrzekomoś zdrow, a [w]żdy stękasz!

Pan Bog tę rzecz tako nosił,

Iżeś go o to barzo prosił,

Abych ci się ukazała,

Wszytkę swą moc wzjawiła;

Otoż ci przed tobą stoję,

Oglądaj postawę moje (…)”

 

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, autor niepewny, XV w n.e.

Twoje wsparcie ma znaczenie!

> 5000 czytelników

Najpopularniejszy wpis

Kto może trafić do hospicjum domowego? Dla kogo jest to najlepsza forma opieki i leczenia w terminalnej fazie choroby? Co powinno zawierać skierowanie do opieki hospicyjnej. Tego wszystkiego dowiesz się z artykułu.

Przeczytaj

Pomóż hospicjum w Krakowie

Nota prawna

Wszystkie materiały w serwisie mistrzpolikarp.pl zostały przygotowane przeze mnie lub inny personel medyczny, rzetelnie i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Mają one charakter edukacyjny i informacyjnych. Nie zastąpią one jednak konsultacji lekarskiej, pielęgniarskiej czy fizjoterapeutycznej, do których zawsze zachęcam.

Na blogu nigdy nie prezentuję bezpośrednio historii prawdziwych Chorych w sposób, który umożliwiałby Ich identyfikacje. Opisywane przeze mnie przykłady są zwykle połączeniem kilku historii różnych Chorych z różnych miejsc, gdzie pracuję i z długiego czasu.

Kategorie wpisów

  • Apteka w domu
  • Sprzęt w domu
  • Ze starością po imieniu
  • Case study
  • Varia
  • Hospicjum domowe
  • Dla lekarzy

Omówienie stanu zdrowia

Poradnik dla Pacjentów i lekarzy
Pobierz
  • Poradnik Wypis ze szpitala
  • Wyszukiwarka wyrobów medycznych
  • O czym jest ten blog?
  • Polityka prywatności
  • Newsletter
  • Kontakt

MistrzPolikarp.pl - Blog o medycynie paliatywnej i opiece domowej
Wszystkie prawa zastrzeżone | 2018-2020
Zdjęcia własne oraz Elements Evanto

Na tej stronie używam ciasteczek aby dostosować ją lepiej do Twoich potrzeb.Zgoda Odrzuć Dowiedź się więcej
Polityka prywatności

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Always Enabled

Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

Non-necessary

Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.