Leczenie nowotworów u Pacjentów w podeszłym wieku może, ale nie musi różnić się od leczenia młodszych Chorych. Należy przy tym pamiętać, że Pacjent starszy zdecydowanie różni się od młodszego.

Organizmy naszych rodziców czy dziadków funkcjonują inaczej. Mają inne potrzeby i możliwości adaptacji. W inny sposób  przechodzą też leczenie. Sami Seniorzy zaś inaczej  podchodzą do proponowanego leczenia onkologicznego. 

To, co najważniejsze – jakość życia

Już na wstępie należy podkreślić, że najistotniejsza w leczeniu nowotworów u Pacjentów w wieku starszym jest poprawa jakości życia. Z badań przeprowadzonych i opublikowanych w lipcu 2013 roku w Journal of the American Medical Directors Association wynika, że ponad 49% przebadanych Pacjentów, będących w starszym wieku,  za najważniejszą cechę leczenia onkologicznego wskazuje jakość życia. Często stawiając ją dużo wyżej niż efektywność samego leczenia nowotworowego. Ważne, aby brać to pod uwagę, myśląc o leczeniu. 

W jaki sposób leczeni są starsi Pacjenci?

Ze względu na wyjątkowy charakter Chorych onkologicznie, będących w podeszłym wieku oraz ich preferencje, lekarze stosują inny sposób leczenia. Biorą pod uwagę jego preferencje dotyczące jakości życia. 

Pacjent starszy chory onkologicznie charakteryzuje się oczywistymi odmiennościami biologicznymi, w porównaniu do Chorych na nowotwory, będących w młodszej grupie wiekowej. Dlatego też bardzo ważne jest, by przypisać go do jednej z trzech grup.

• Pierwszą  grupę stanowią Pacjenci samodzielni i nie obciążeni dodatkowymi schorzeniami, lub mający choroby, nie wpływające istotnie na jakość ich życia. Chorzy ci mogą być poddawani klasycznemu leczeniu onkologicznemu, podobnie jak ci z młodszych grup wiekowych. 
• Drugą grupa są pacjenci z tzw. zespołem kruchości. Są to osoby zależne od innych w codziennych czynnościach życiowych. Mają trzy lub więcej chorób towarzyszących, w tym jeden z istotnych syndromów geriatrycznych (patrz niżej, tabela). Są oni zwykle kierowani do leczenia paliatywnego. 
• Trzecia grupa to Pacjenci pomiędzy tymi dwiema pierwszymi grupami, już nie zdrowi, ale jeszcze nie poważnie chorzy geriatrycznie. Wymagają pewnego dostosowania do leczenia.

Często lekarze patrzą także na prognozowaną długość życia. Czy chory ma większe szanse żyć długo mimo trwającej choroby nowotworowej, nawet jeśli by jej nie leczyć intensywnie? 

Podkreślić przy tym należy, że Pacjentów znajdujących się w drugiej grupie  nie pomijamy w leczeniu. Kwalifikujemy ich przede wszystkim do leczenia paliatywnego. Zależy nam na tym, by poprawiać ich jakość życia, a jednocześnie nie pogarszać ich funkcjonowania prowadzonym leczeniem onkologicznym. 

Osoby czytające tego bloga doskonale wiedzą, że leczenie paliatywne, w tym paliatywna chemioterapia/radioterapia nie oznaczają zaprzestania leczenia. Leczenie ma tylko inny charakter. Nastawione jest bowiem na poprawę jakości życia Pacjenta. 

DUŻE ZESPOŁY GERIATRYCZNE TO:

• DEMENCJA
• DELIRIUM
• DEPRESJA
• UPADKI
• ZANIEDBANIE
• SAMODZIELNE SPONTANICZNE ZŁAMANIA KOŚCI

Czym się różni starszy Chory?

Oczywiste jest, że wybór leczenia onkologicznego zależy od faktu, iż starszy Pacjent różni się biologicznie od tych młodszych. Przede wszystkim chodzi tu o narastającą niewydolność wielu narządów, spadek ich zdolności do regeneracji. Można to wyjaśnić na dwóch przykładach:

• Narastającej wraz  z wiekiem niewydolności nerek. Nie musi ona mieć nasilonego charakteru. Jednak z biegiem lat nerki filtrują coraz gorzej, co przekłada się na wzrost stężenia kreatyniny we krwi. Wpływa ona też na tzw. GFR, czyli współczynnik filtracji nerkowej. Ważne więc jest, by przed podawaniem chemioterapii czy wykonywaniem badań obrazowych z kontrastem sprawdzić GFR. 
• Zdolności szpiku do produkcji krwinek. W starszych grupach wiekowych, z biegiem czasu ona maleje. W efekcie, np. przy podawaniu chemioterapii, której zadaniem jest zniszczenie części krwinek, krążących we krwi, można doprowadzić do pogorszenia ogólnego stanu zdrowia Pacjenta. U młodszych Chorych onkologicznie ryzyko to jest dużo mniejsze.

Brak badań – światełko w tunelu

Chciałem zwrócić uwagę na fakt, iż w starszych grupach wiekowych często brakuje badań naukowych, dotyczących leczenia onkologicznego. Wydaje się jednak, że ów problem z biegiem czasu będzie się zmniejszał. Już bowiem w tym momencie w Stanach Zjednoczonych 50% nowotworów złośliwych występuje u Pacjentów w przedziale wiekowym między 65 -tym a 95 -tym rokiem życia. Szacuje się, że w ciągu najbliższych lat ten współczynnik będzie się zwiększał do 60%. Oznacza to zupełne inne podejście do prowadzenia badań naukowych. W szczególności nie wykluczanie z tych badań Pacjentów w starszych grupach wiekowych czy nawet Chorych z zespołem kruchości. Możemy się więc spodziewać, że wciągu najbliższych kilku lat podejście w medycynie będzie trochę ewoluowało, wskutek pojawiania się nowych badań naukowych. 

Wsparcie – ważny element leczenia

Dla mnie jako lekarza niezwykle istotne jest podkreślenie adekwatnego, skutecznego wspierania Pacjentów starszych chorych onkologicznie. Nie mam na myśli tutaj pomocy tylko ze strony najbliższych, Rodziny czy Opiekunów, ale także ze strony pracowników opieki społecznej czy ochrony zdrowia. Nie ważne czy jest to leczenie paliatywne, czy klasyczna chemioterapia i radioterapia, bądź leczenie nowotworowe. 

Zwracam uwagę na kilka istotnych różnic, które tych Pacjentów dotyczą.

• Ważna jest koordynacja leczenia. Niezwykle istotne jest, by zdać sobie sprawę, że taki Chory często sam nie jest w stanie zająć się własnym leczeniem. Wymaga ono bowiem wykonywania wielu badań laboratoryjnych i obrazowych, konsultacji specjalistycznych w wielu różnych miejscach, często rozrzuconych nawet w obrębie połowy kraju. 
• Należy odpowiednio zarządzać tym leczeniem w czasie. Ważne jest, by Pacjenci wiedzieli, kiedy i gdzie mają wyznaczone badania i konsultacje.
• Ważne jest, by Pacjentom zapewnić transport  na badania, konsultacje lekarskie czy pobyty szpitalne. Z tym bowiem niejednokrotnie starsi Chorzy nie poradzą sobie samodzielnie.
• Należy pozwolić starszym Pacjentom brać udział w życiu rodzinnym. Ważne jest, by dbać o ich zdrowy styl życia i aktywność ruchową. Warto też zwrócić uwagę na zdrowe odżywianie Chorego. 
• Nie można zapominać również o wsparciu emocjonalnym ze strony Bliskich, które jest niezwykle istotne podczas leczenia. 

Podsumowanie

Starzenie się ma ścisły związek z pogarszającą się funkcją wielu organów. Wiąże się również ze zmniejszoną tolerancją na stres fizyczny, emocjonalny czy też społeczny. Oczywiście należy brać pod uwagę fakt, że starzenie u różnych osób przebiega w różnym tempie. Fizycznie, medycznie, emocjonalnie czy socjalnie starszą osobą można być mając 95 lat, ale i 60. Jest to bardzo indywidualne. 

Należy więc brać  pod uwagę wszystkie te powyższe czynniki, decydując o sposobie leczenia Pacjenta zmagającego się z chorobą onkologiczną. Warto przy tym pamiętać, by przede wszystkim zadbać o jak najwyższą jakość życia Chorego.  

 

Bibliografia

Geriatric Oncology, Martine Extermann [ed], Springer 2020 https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007%2F978-3-319-57415-8_48

Priorities of Health Care Outcomes for the Elderly [in] Journal of the American Medical Directors Association, Masahiro Akishita, Shinya Ishii [..]  Elsevier 2013

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1525861013000315

Management of Cancer in the Older Person: A Practical Approach, Lodovico Balducci and Martine Extermann, The Oncologist 2000

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.503.9654&rep=rep1&type=pdf