Krwawienie zawsze budzi strach. Gdy choroba jest w fazie terminalnej – tym bardziej. Czy zwiastuje koniec? Pogorszenie? Czy jest naturalnym efektem zmian zachodzących w organizmie. Zapraszam do lektury artykułu.

Dlaczego Chorzy umierający krwawią?

Najczęściej Chorzy terminalnie krwawią z kilku powodów jednocześnie. Najważniejsze z nich to:

• Stosowane leki. Najczęściej są to leki przeciwzapalne/przeciwbólowe (NLPZ: ibuprofen, diklofenak i inne), aspiryna, leki przeciwzakrzepowe (często stosowane w nowotworach aby uniknąć powikłań zakrzepów – głównie udaru mózgu). Również przewlekle stosowane sterydy mogą nasilać krwawienia.
  
• Sam nowotwór, zwłaszcza jeśli dotyczy skóry (krwawienie z powierzchni), jelit, pęcherza moczowego i płuc. Wtedy sam guz krwawi.
  
• Zaburzenia krzepnięcia związane z wcześniejszy krwawieniem, z chemio- i radioterapią. A także z zajęciem wątroby przez nowotwór lub ogólnym wyniszczeniem (białka potrzebne do opanowania krwawienia przez organizm są produkowane w wątrobie).
  

Krwawienie z przewodu pokarmowego

Krwawienie z przewodu pokarmowego przybiera dwie formy. Bardziej spektakularną i mocno niepokojącą dla Chorego i Opiekunów – krwiste wymioty, oraz nie mniej groźną – krew w stolcu. Jeśli krwawienie jest silne i Chory wymiotuje krwią, jest to wskazanie do pilnej konsultacji lekarskiej, także w ramach Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR) po wstępnym zbadaniu przez członków Zespołu Ratownictwa Medycznego (wezwij karetkę).

Krew w stolcu może mieć dwie formy:

Świeżej, czerwonej krwi na stolcu.

• Ta krew pochodzi z końcowego odcinka jelita grubego (okrężnicy lub odbytnicy), najczęściej związana jest z krwawieniem z żylaków odbytu lub żył końcowej części jelita grubego.
  
• Takie krwawienie jest najczęściej niegroźne. Wymaga podawania leków hamujących krwawienie – patrz niżej. Stosuje się czopki o działaniu miejscowym i krew na okolicę żylaków odbytu (np. Posterisan H w maści i czopkach). Należy stosować dietę półpłynną jeśli towarzyszą krwawieniu dolegliwości bólowe lub krwawienie się przedłuża.
  

Krwi utajonej w kale, barwiącej stolec na ciemny, wręcz czarny kolor.

• Taka krew pochodzi z wyższych partii przewodu pokarmowego – z żołądka, dwunastnicy, jelita cienkiego. Czasem trudno stwierdzić skąd. Możesz mieć w ogóle trudność, aby zorientować się że Bliski krwawi. Jeśli występuje anemia w badaniach, jeśli pojawiają się objawy świadczące o anemii (znaczne osłabienie, bladość) i oczywiście gdy stolec zmieni barwę – możesz podejrzewać krew w stolcu. Skontaktuj się z lekarzem w celu ustalenia dalszego postępowania (np. wykonania badanie na krew utajoną w kale, badania morfologii krwi).
  
• Uwaga! Pamiętaj, że jeśli Chory otrzymuje suplementy żelaza lub dużo żelaza w diecie (ryby zawierają sporo tego pierwiastka), a także jeśli podajesz buraki w diecie (barwią stolec) to stolec zmieni barwę na ciemną, wręcz czarną. To nie świadczy o krwawieniu.
  

Wśród najważniejszych czynności do zrobienia gdy Chory krwawi z przewodu pokarmowego jest odstawienie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLZP), aspiryny, sterydów i warfinu. W dalszej kolejności lekarz Chorego dołączy do leczenia leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku (tzw. IPP, np. omeprazolu). Przy krwawieniu z żołądka, dwunastnicy lub jelit (górny odcinek przewodu pokarmowego) podajemy dodatkowo glin (np. Gelatum Aluminii) i inne leki zalecane przez lekarza (patrz dalej).

Krwawienie z dróg oddechowych, krwioplucie

Co trzeci Chory z nowotworem płuc kaszle krwią. Najczęściej ma związek z nowotworami pierwotnymi płuc, rzadziej z masywnymi przerzutami. Tylko 3% spośród tych Chorych ma ciężkie krwawienie wymagające leczenia szpitalnego i zagrażające życiu.

Bardziej prawdopodobne, że Chory umrze w przebiegu duszności niż się wykrwawi. Krwioplucie jest bardzo niepokojące dla samego Chorego, ale w większości przypadków udaje się (w całości lub części) opanować je w domu.

Czasami odkrztuszanie krwi pojawia się także w przebiegu infekcji. Każde krwawienie z dróg oddechowych zgłoś lekarzowi prowadzącemu. Zabezpieczy on Chorego w potrzebne leki do stosowania w domu.

Krwiomocz

Krew w moczu w prawidłowych warunkach nie występuje. Czasami zdarza się, gdy bierzesz leki zmniejszające krzepnięcie krwi (warfin, acenokumarol). Czasami przyczyna krwawienia jest niewielka, ale trwa ono i trwa. Wynika to z budowy samego pęcherza – jest mocno ukrwiony. Gdy jest rozciągnięty, naczynia nie maja szansy się zamknąć.

Jednym ze sposobów na ograniczenie krwawienia jest w takiej sytuacji założenie cewnika do pęcherza moczowego. Od razu zyskujemy kontrolę nad objętością moczu i jego zabarwieniem (będzie można śledzić czy krwawienie ustaje). Nie ma też ryzyka utknięcia skrzepów w okolicy ujścia z pęcherza, a w efekcie ostrego zatrzymania moczu. Najlepszym rozwiązaniem jest założenie cewnika z 3 przewodami, dzięki czemu zawsze można dodatkowo wykonać płukanie pęcherza. Niestety bowiem ryzyko skrzepów i zatrzymania moczu istnieje tak długo jak długo Chory krwawi.

Uwaga! Samo cewnikowanie może wywołać (zwykle niewielkie, chwilowe) krwawienie. Niestety praktycznie nie da się tego uniknąć. Jeśli prostata jest duża, jeśli w okolicy pęcherza występuje guz, obrzęk – cewnikowanie zawsze będzie związane z ryzykiem krwawienia.

Krwawienie z ran

Krwawienie z powierzchni guza (bo o to najczęściej chodzi) bywa zwykle bardzo powolne, a zagrożenie wynika przede wszystkim ze stałej utraty krwi – anemizacji. Rzadko zdarzają się naprawdę duże krwawienia wymagające pracy chirurga do ich zatrzymania. Najczęściej dochodzi do nich, gdy guz nowotworowy „nadgryzie” duże naczynie krwionośne, pęknie ono i będzie krwawić. W takiej sytuacji konieczne jest sprawne zaopatrzenie przez lekarza, zwykle w szpitalu. Najczęściej zakłada się szwy.

W domu do zatrzymania krwawienia punktowego wykorzystuje się opatrunek gazą z uciskiem, czasem także ostrzykuje miejsce krwawienia przygotowanym odpowiednio roztworem adrenaliny, schładza się ranę (specjalny spray dla sportowców). Można także stosować spongostan – specjalną gąbkę hamującą krwawienie.

Najlepiej tak zaplanować leczenie miejscowe rany, aby zmiana opatrunków była konieczna jak najrzadziej (co 3-5-7 dni). Każde odrywanie opatrunku od rany stwarza ryzyko krwawienia. Skonsultuj się z lekarzem lub pielęgniarką, którzy opiekują się Chorym, aby najlepiej zaplanować stosowanie opatrunków. Idealnie sprawdzają się opatrunki „na kanapkę”. Spodnia, najbliższa ranie warstwa pozostaje długo (kilka dni), a warstwy górne (zwykle jałowe gaziki) są zmienianie stosownie do potrzeb częściej.

Ogólne zasady leczenia

Chciałbym na koniec krótko omówić leki stosowane w krwawieniach. Zebrałem je wszystkie razem z dwóch powodów: po pierwsze o ich zastosowaniu zawsze musi zdecydować lekarz, więc nie ma sensu ich tu sztucznie rozdzielać. Po drugie: właściwie każdy z nich nadaje się do stosowania przy krwawieniach ze wszystkich omówionych powyżej okolic. A więc do rzeczy:

1. Etamsylat (Cyclonamine) jest lekiem hamującym krwawienie, stosuje się go zwykle 3-4x/dobę po 2 tabletki. Dostępny jest również do podawania z ampułek, co bywa przydatne w terminalnej fazie choroby.
   
2. Kwas traneksamowy (Exacyl) jest lekiem przeciwkrwotocznym, dostępnym w tabletkach (zwykle podaje się 1 gram czyli dwie tabletki kilka razy na dobę) oraz w ampułkach.
   
3. Rutyna może być stosowana na wczesnych etapach, zabezpiecza naczynia krwionośne przed pękaniem co zmniejsza (nieznacznie) ryzyko krwawienia.
   

4. Przetaczanie krwi i jej składników stosowane jest w wyjątkowych sytuacjach, zawsze po konsultacji lekarskiej, w polskich warunkach wyłącznie na oddziel szpitalnym (potrzeba jest hospitalizacja), zawsze zależnie od przyczyny krwawienia i rokowań.

5. Suplementacja białka (np. Protifar) pomaga w wyniszczeniu, zwłaszcza po leczeniu onkologicznym, a także gdy Chory mało je. Wzbogacanie diety pozwala na zahamowanie utracie białek i poprawia zdolność krzepnięcia krwi.
   

Warto przeczytać

O radzeniu sobie z innymi objawami u Chorych umierających piszę w działach:

• Domowa apteczka – jakie leki i preparaty stosować, kiedy.
  
• Narzędziownia umierania – jaki sprzęt jest potrzebny w domu, gdy Bliski umiera.
  

Zachęcam do przeczytania.

Komentuj, pytaj!

Zapraszam do pozostawiania komentarzy pod tym tekstem. Na Twoje pytania postaram się odpowiedzieć bezpośrednio lub przygotuję artykuł na dany temat. W ten sposób możesz pomóc nie tylko sobie, ale i innym osobom mającym podobne problemy lub wątpliwości.